XVI Liceum Ogólnokształcące im. Armii Krajowej
XVI LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE IM. ARMII KRAJOWEJ W TARNOWIE
Chociaż Tarnów swoją historią sięga czasów piastowskich, to dopiero król Władysław Łokietek przywilejem z 7 marca 1330 roku zezwolił na jego lokację wojewodzie krakowskiemu Spycimirowi herbu Leliwa. Położone nad rzeką Białą i Dunajcem, miasto rozwijało się dynamicznie, ale w jego wielowiekowej historii pojawiały się też trudne okresy. Tanów od 1826 roku (1783r.) jest siedzibą kurii diecezji tarnowskiej.
W latach 1975-1998 była to stolica województwa tarnowskiego. Dziś Tarnów jest ponad 110-tysięcznym miastem na prawach powiatu grodzkiego. To znaczący ośrodek przemysłowo-gospodarczy oraz ważne miejsce życia kulturalnego i edukacyjnego na mapie regionu.
Bogate dzieje miasta wskazują na liczne dowody angażowania się jego obywateli w losy Ojczyzny. Obowiązkowo w tym miejscu należy przywołać postaci hetmana Jana Tarnowskiego czy gen. Józefa Bema.
Tarnowianie mieli znaczny udział w powstaniach listopadowym oraz styczniowym.
Grupy młodzieży harcerskiej, strzeleckiej i Sokoła z Tarnowa dołączyły w lipcu i sierpniu 1914 roku do powstających na Oleandrach legionów Marszałka Piłsudskiego.
W okresie II RP Tarnów był miastem garnizonowym, gdzie stacjonowały 16 pułk piechoty Ziemi Tarnowskiej oraz 5 pułk strzelców konnych, które miały chlubny udział zarówno w kampanii wschodniej jak i w wojnie 1920 roku oraz kampanii wrześniowej 1939 roku. W okresie II wojny Tarnów był mocnym ośrodkiem działalności konspiracyjnej Polskiego Państwa Podziemnego. Mieścił się tu Tarnowski Inspektorat ZWZ a następnie AK, który z powodzeniem przeprowadził Akcję Most II i Most III, a oddziały odtwarzanego w ramach Operacji „Burza” 16 pp AK podjęły regularną działalność dywersyjno-bojową włącznie z największym w Polsce południowo – wschodniej bojem w Jamnej 25 września 1944 r. Po wojnie na terenie byłego tarnowskiego inspektoratu AK prowadzili działalność żołnierze różnych formacji powojennej konspiracji niepodległościowej.
Po drugiej wojnie światowej w tarnowskim garnizonie do 1988 roku stacjonował 14 Kołobrzeski Pułk Zmechanizowany.
Doskonałym przykładem pielęgnowania polskich tradycji orężnych jest działalność dydaktyczno-wychowawcza XVI Liceum Ogólnokształcącego w Tarnowie. Placówka ta powstała 1 września 2000 roku, zgodnie z Uchwałą Rady Miasta Tarnowa. Dyrekcja i Grono Pedagogiczne, przy istotnym wsparciu rodziców, od pierwszych dni funkcjonowania szkoły, w sposób świadomy sprofilowali działalność LO na edukację proobronną, tworząc tzw. klasy mundurowe i włączając się tym samym w eksperyment pedagogiczny „przysposobienie wojskowe”.
Z biegiem lat Dyrekcja LO konsekwentnie pozyskiwała partnerów dla realizacji programu szkoły wśród Jednostek Wojskowych, Policji, Straży Pożarnej, kombatantów i weteranów II wojny światowej, szczególnie wśród żołnierzy Armii Krajowej zrzeszonych w tarnowskich strukturach Światowego Związku Żołnierzy AK(ŚZŻAK) i wielu innych podmiotów Małopolski.
XVI LO sukcesywnie budowało i doskonaliło ofertę edukacyjną tak, aby ukształtować swoją tożsamość jako szkoła mundurowa, profilując klasy jako wojskowe, policyjne, pożarnicze oraz ratownictwa medycznego. Uczniowie poszczególnych klas, w zależności od profilu, są wyposażeni w mundury danej formacji.
Kolejnym ważnym projektem, doskonale wpisującym się w misję tak prowadzonej szkoły, była podjęta w 2007 roku, przez Dyrektor LO mgr Ewę Witecką, płk. dr. Jerzego Pertkiewicza ps. „Drzazga” – żołnierza kampanii wrześniowej 1939 roku i batalionu „Barbara” 16pp AK – kawalera Orderu Wojennego Virtuti Militari i mjr. mgr. inż. Zbigniewa Banasia – żołnierza 16pp AK, Prezesa tarnowskiego Koła Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej inicjatywa nadania Liceum imienia Armii Krajowej oraz sztandaru. Pomysł ten zyskał aprobatę Rady Pedagogicznej, uczniów oraz rodziców a także Zarządu Koła ŚZŻAK w Tarnowie.
Finałem rocznych przygotowań były uroczystości nadania imienia i sztandaru w dniu 27 września 2008 roku. Wydarzenie to rozpoczęła Msza Św. w tarnowskiej bazylice katedralnej, podczas której poświęcono nowo nadany sztandar szkoły.
Po niej uczniowie, Grono Pedagogiczne, rodzice, władze miasta, powiatu, województwa, duchowieństwo, przedstawiciele wojska, policji, straży pożarnej, straży miejskiej, mieszkańcy Tarnowa oraz parlamentarzyści zgromadzili się na historycznym tarnowskim rynku, gdzie podczas uroczystego apelu szkoły, wykonując uchwałę Rady Miasta, Prezydent Tarnowa mgr. inż. Ryszard Ścigała wręczył Dyrektor XVI LO Akt nadania XVI Liceum Ogólnokształcącemu w Tarnowie imienia Armii Krajowej.
Następnie płk dr Jerzy Pertkiewicz dokonał ceremonii wręczenia społeczności szkoły sztandaru ufundowanego przez tarnowskie Koło Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej oraz ich rodziny. Po tej części nastąpił przemarsz uczestników uroczystości do kościoła Filipinów, gdzie złożono kwiaty przed tablicą pamiątkową poświeconą Armii Krajowej. Ostatnim akordem tych uroczystych wydarzeń było ślubowanie uczniów w auli Urzędu Wojewódzkiego i część artystyczna „Dla tych, których historia pisana była pamięcią”.
Patronowi LO zadedykowano stałe miejsce w głównym holu szkoły.
Święto patrona szkoły ustanowiono na dzień 27 września – dzień Święta Polskiego Państwa Podziemnego(PPP). Szkoła corocznie jest w tym czasie organizatorem miejskich uroczystości przy Grobie Nieznanego Żołnierza(GNŻ) w Tarnowie. Godnym podkreślenia jest fakt, że właśnie podczas takiego święta w 2014 roku z inicjatywy XVI LO na budynku Sali Lustrzanej obok (GNŻ), została odsłonięta tablica upamiętniająca Żołnierzy AK.
Szkoła przyjęła charakterystyczny dla swojej specyfiki ceremoniał, którego elementami są: ślubowanie uczniów klas pierwszych, pasowanie na kadeta oraz hymn szkoły.
Społeczność Liceum aktywnie uczestniczy w uroczystościach rocznicowych na Jamnej, w Dąbrach, w Lichwinie, w Jadownikach Mokrych czy też na cmentarzu Legionów Polskich Marszałka Józefa Piłsudzkiego w Łowczówku.
Kadeci XVI LO biorą udział w rajdach szlakami walk partyzantów AK a także wystawiają pododdział honorowy asystujący w ważnych wydarzeniach patriotyczno-religijnych powiatu tarnowskiego i województwa małopolskiego. Uczniowie LO są również aktywni na forum ogólnopolskim. Mogą poszczycić się m.in. zdobyciem II miejsca w Ogólnopolskim Turnieju Klas o Profilu Mundurowym.
Warto tutaj przywołać jeszcze jedną bardzo ważną dla miasta i szkoły uroczystość. To niecodzienne wydarzenie odbyło się 30 września 2013 r. z udziałem społeczności uczniowskiej, Grona Pedagogicznego oraz Dyrekcji XVILO, kombatantów i weteranów walk o niepodległość w tym żołnierzy AK, mieszkańców i władz Tarnowa. Przekazano wtedy w opiekę XVI Liceum Ogólnokształcącemu dwa sztandary tj. Sztandar Inspektoratu Rejonowego Armii Krajowej Tarnów Tama oraz Sztandar Partyzanckiego Batalionu Barbara 16 Pułku Piechoty Armii Krajowej. Głęboko symbolicznym wymiarem tej podniosłej uroczystości był fakt, iż przekazania pierwszego sztandaru dokonali żołnierze Armii Krajowej mjr w st. spocz., mgr inż. Zbigniew Banaś – w asyście kpt. w st. spocz. Eugeniusza Krużla. Sztandar batalionu natomiast przekazał płk w st. spocz. dr Jerzy Pertkiewicz ps. „Drzazga” w asyście kpt. mgr. inż. Jacka Popiela ps.”Lipek” – żołnierza pocztu dowódcy batalionu AK „Barbara”. Oto świadkowie historii przekazali swoje święte znaki kolejnym pokoleniom.
Dziedzictwo tarnowskiego środowiska żołnierzy AK trafiło w dobre ręce depozytariuszy testamentu Armii Krajowej.
Hymn XVI LO im. Armii Krajowej
słowa: Stanisław Siadek
muzyka: Gustaw Masajada.
Pokazała nam historia Ojczyzny,
Co to znaczy być dobrym Polakiem.
Choć znaczyły ją rany i blizny,
Rozmarynem i czerwonym makiem.
Byśmy mogli żyć w wolnym kraju,
Poświęcały się pokolenia
Jak nasz Patron przykład nam dają –
Pokazując dziś sens istnienia.
Ref.
Armia Krajowa jest wskazaniem
Życiowej drogi – kto jej szuka
Drogowskazami w trudnych chwilach:
Bóg, Honor, Ojczyzna, Nauka.
Armia Krajowa czynami uczy
Niesie nadzieje, buduje –nie dzieli!
Będziemy wierni jej ideałom:
Deo, Honori, Patrie, Litteris.
Treść Ślubowania uczniów klas pierwszych XVI LO:
„My uczennice i uczniowie XVI Liceum Ogólnokształcącego im. Armii Krajowejw Tarnowie w dniu święta Patrona szkoły stajemy przed Sztandarem Szkoły, świadomi chwili i powagi ślubujemy:
Przez wytrwałą naukę i pracę wzrastać na tych, którzy będą szanować godność każdego człowieka.
Ślubujemy!
W codziennej naszej pracy wykorzystywać zdobytą wiedzę dla szczęścia i dobra wszystkich ludzi.
Ślubujemy!
Strzec patriotycznej spuścizny, przekazywanej nam przez poprzednie pokolenia Polaków.
Ślubujemy!
Swe serca, myśli i cały młodzieńczy zapał poświęcić dla Rzeczypospolitej Polskiej.
Ślubujemy!
Kierować się ideałami humanitaryzmu i demokracji.
Ślubujemy!
Niech naszej uczniowskiej społeczności XVI Liceum Ogólnokształcącego im. Armii Krajowej przyświeca hasło semper fidelis – zawsze wierni Bogu, Honorowi, Ojczyźnie i Nauce.
Tak nam dopomóż Bóg!”
Godnymi przytoczenia są słowa Kadetki Ani Szczeciny – uczennicy klasy IIa, o profilu wojskowym XVI LO: „Imię mojej szkoły przypomina mi o najważniejszych wartościach życiowych, którymi są – „Bóg, Honor, Ojczyzna, Nauka”. Jest dla mnie inspiracją do samodoskonalenia się na wzór żołnierzy Armii Krajowej, którzy wykazali się niezwykłą odwagą i patriotyzmem. Sprawia, że jestem dumna z mojej szkoły!
Dyrektor XVI LO – mgr Ewa Witecka z dumą podkreśla, że „Jesteśmy spadkobiercami akowskiej idei i wykonawcami pokoleniowego testamentu „ zawsze wierni Bogu, Ojczyźnie”. W świecie tak bardzo zawirowanej rzeczywistości, jest to konkretny krok w wychowaniu młodego człowieka do uniwersalnych wartości. To my nauczyciele i wychowawcy musimy pamiętać, że znakomitą rolę w zaszczepianiu patriotyzmu odgrywa przede wszystkim szkoła. I tu zaczyna się nasza rola.”